Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 2’sini etkileyen fibromiyalji yani halk arasında bilinen adıyla kas romatizması bedensel ağrıya ve bilişsel sorunlara neden olan yaygın ve kronik bir sendrom olarak karşımıza çıkıyor…
[dropcap]K[/dropcap]endinizi yorgun hissediyorsunuz, ağrılarınız varsa, uyuyamıyorsunuz, hasta gibisiniz ama değilseniz… Bu belirtiler vücudun belli bölgelerindeki hassas noktalarda kendini gösteren kronik bir kas iskelet sistemi hastalığı olan fibromiyaljiyi işaret ediyor olabilir. Pandemi sürecinde artan stres, kaygı ve endişe durumunun ise bu hastalıkla ilgili şikâyetleri artırdığı görülüyor. Kişiden kişiye farklı etkilerle kendini gösteren fibromiyalji, yaşam kalitesini de önemli ölçüde düşürüyor. Pandemi döneminde artan stres ve kaygılar bu sorunu daha da tetikliyor. Bu hastalığın tarifi biraz zor. Belirtileri birçok rahatsızlıkla örtüşebiliyor. Mesela grip olmuş gibisiniz ama ateşiniz yok ve iyileşemiyorsunuz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta hastalığın etkilerini azaltmak için verilen ilaçlara ve fizik tedavi süreçlerine dikkat etmek. TANISI ZOR BIR HASTALIK Bu sorunun kadınlarda erkeklerden daha çok görüldüğüne dikkat çeken uzmanlar durumu şöyle özetliyor: “Eklemlerde hareket kısıtlılığı ve şekil bozukluğuna yol açmayan, ancak kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren fibromiyalji, uzun süreli bakım ve destek gerektiren bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. Nedeni tam belli olmayan bu rahatsızlığın risk faktörleri arasında aile öyküsü, travmalar, kazalar, romatizmal sorunlar ve beslenme bozuklukları gibi birçok neden yer alıyor. Teşhis koymak bazen zor olabiliyor. Çünkü hastalık için belirli bir test bulunmuyor. Genellikle anamnez ve klinik muayeneyle tanı konur. Vücudun sağ veya sol yarısında, belin alt veya üst tarafında üç aydan uzun süredir devam eden yaygın ağrı ve bununla birlikte omurga aksında da ağrının olması ve muayenede bazı ağrılı noktaların tespiti ile fibromiyalji tanısı konur.” HER KIŞIDE FARKLI BELIRTILERLE KENDINI GÖSTERIYOR Yine uzmanların açıklamaları şöyle: “Bu hastalık yaygın ağrının yanı sıra aşırı yorgunluk, baş ağrısı, uyku düzensizlikleri, bilişsel işlev sorunları, sabahları eklemlerde tutukluk, eller ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma, huzursuz bacak sendromu, soğuğa veya sıcağa duyarlılık ve bağırsak problemleri gibi kişiden kişiye farklı belirtilerle kendini gösteriyor. Tanısı bazen zor olduğu gibi kesin bir tedavisi de yok. Tedavide şikâyetlerin azaltılması, yaşam kalitesi ve işlevlerin korunması ve iyileştirilmesi hedeflenir. İlaçlar, fizik tedavi ve akupunktur gibi uygulamalar ağrıyı hafifletmeye yardımcı olurken günlük hayata katılımı da daha çok artırır. Tedavi yaklaşımına öncelikle psikolojik olarak başlanılması gerekiyor. Hastanın ailesiyle de bu süreçte mutlaka iletişimde olunmalı. Hastaya hastalığının “gerçek” olduğu, ancak şekil bozucu ya da sakat bırakıcı bir hastalık olmadığı anlatılmalıdır. Hastanın mekanik streslerden kurtulmasıyla tedavi başlar. Daha sonra hem ağrıyı artırmaları hem de kasları güçsüzleştirmeleri nedeniyle alkol ve sigara gibi zararlı alışkanlıkların azaltılmasına çalışılmalıdır. Fazla kafein alımı uyku kalitesini bozar ve hastanın yakınmalarını artırır. Tedavide hastaya bazı davranış değişikliklerinin öğretilmesi gerekir. Hastalara stres ve aşırı heyecandan uzak durmaları söylenerek gerginlikleri azaltılmaya çalışılmalıdır.” Fibromiyalji hastalarının kas gücünde ve kondisyonunda azalma olduğu için şu yollar izlenebilir: “Kondisyon düşüklüğü de kasların mikrotravmalardan etkilenme riskini artırarak ağrı ve yorgunluğa neden olmaktadır. Bu yüzden tedavinin en önemli parçası fizik tedavi seansları ve egzersiz programlarıdır. Fizik tedavide sıcak uygulama, TENS veya interferans gibi ağrıyı azaltmaya yönelik akımlar, ultrason, lazer, hilterapi, kupa tedavisi, masaj, bantlama, kuru iğneleme, tetik nokta enjeksiyonları, mobilizasyon ve manipülasyon uygulamaları yapılabilir. Kaplıca tedavisiyle ağrı eşiğinde ve ağrılı nokta sayısında azalma ve yaşam kalitesinde artma sağlanabilir. ”
