Bu sayımızda sizlere bazı terimlerden bahsedeceğiz. Müzayede, canlı mezat, antika, tarihi eser, koleksiyon, koleksiyoncu, pey, açık artırma, ikinci el eşya; antika ve tarihi eser arasındaki farklar “nelerdir, bu yazımızın içerisinde bulabileceksiniz…
Yazı: Funda Gül
Müzayede, mezat nedir?
Müzayede TDK’ya göre açık artırma anlamına gelmektedir ve mezatla neredeyse eş anlamda kullanılmaktadır. Müzayede, kelime anlamıyla daha çok sanatsal eserlerin satıldığı açık artırmalarda kullanılmasından ötürü mezat kelimesinden daha saygın durmaktadır. Halbuki iki kelimenin de dilimizde ve sektör içinde kullanılması bir eserin ya da ürünün açık artırma da alınıp satılması şeklindedir. Müzayedelerde, mezatlarda açık artırmayla sanat eserleri, antika eşyalar, bir araç, bir mülk ya da herhangi bir ürün alınır ya da satılır. Biz yazımızda daha çok antika ve sanat eserlerin müzayedeleri ve açık artırmayla alınıp satılması konusuna değineceğiz.
Bu etkinliklere nasıl katılırsınız, nasıl ürün satın alır ya da satarsınız?
Viyana’da ya da Türkiye’de birçok müzayede evi siz sanatseverlere koleksiyonunuza yeni eserler katmanızı sağlarken elinizden çıkarmak istediğiniz eserlerin satılması için de altyapı sağlamaktadır. Ayrıca elinize geçen bir eserin orijinal olup olmadığı ve maddi değeri konusunda da ekspertiz hizmeti vermektedir. Bu sayımızda Viyana’nın en önemli müzayede evini tanıtacağız. DOROTHEUM 1707’den beri faaliyette olan müzayede evi. Yılda 700 müzayede, 40 kategori, 100 uzman ve 300 yıldan fazla deneyime sahip. 1707’de İmparator I. Joseph tarafından Viyana’da kuruluşundan bu yana 300. yılını kutlayan Dorotheum bugün Almanca konuşulan Avrupa’nın en büyük müzayede evi olmasının yanı sıra Orta Avrupa’da lider ve dünyanın en eski, en büyük müzayede evlerinden biridir. Tarihindeki en başarılı sonuçları ve müzayedede en yüksek ve dünya rekorları kıran fiyatların ardından profilini yükselten Dorotheum uluslararası alanda genişledi ve şimdi Münih, Düsseldorf, Milano, Roma, Londra, Prag’ta temsilcilikleri bulunmaktadır. Palais Dorotheum 1010 Wien, Dorotheergasse 17 adresinde bulunan müzayede evinde yapılan müzayedelerde her keseye uygun eserleri satın almak mümkün. Ayrıca elinizde bulunan eserleri de satabilirsiniz. Eser satmak için önce ekspertiz ve değer biçme ücreti talep edebilirler; bu nedenle eseri müzayede evine teslim etmeden önce eserinizle ilgili iyice araştırma yapmanızı öneririz. Dorotheum müzayede evini www.dorotheum.com internet adresinden takip edebilirsiniz.
Antika nedir? Tarihi eser nedir? Antika ile tarihi eser arasında ne fark vardır?
Antika maddi değeri olan eski eşya, demektir. Bir eşyanın ya da sanat yapıtının “antika” sayılabilmesi için yaşlı olmasının yanında az bulunur özellikte olması gerekir. Ne var ki her eski eşya da antika sayılmaz. Antikalar ünlü bir kişiye ya da belli bir tarihsel döneme ait olabilir. Bir eşyanın antika sayılabilmesi için 100 yaşını aşmış olması genel anlamda kabul edilir bir görüştür. Antika eşyanın tarihi eser konuma girip girmediği de yaşı ve dönemine göre belirlenmektedir. Her ülke bu ayrımı kendi kanunlarıyla çizmekle beraber genel olarak 250- 300 yaşlarında olan birçok eşya tarihi eser olarak kabul edilebilir. Türkiye’den örnek vermek gerekirse son üç Osmanlı padişahı dönemi eşyalar antika olarak kabul edilip o dönemlere ait eşyaların alınıp satılması yasakken son üç padişah döneminden önceki bütün eşyaların tarihi eser olarak kabul edilip alınıp satılması yasaktır. Avrupa için de tarihi eser alınıp satılması yasaktır ya da bazı kurallara tabidir. Hem Avrupa’da hem de Türkiye’de elinize tarihi eser geçerse yapmanız gereken, bu eseri müzeye teslim etmeniz olacaktır. Bazı ülkelerde müzeye teslim edilen tarihi eser için bedel ödemesi varken Türkiye’de nadir olarak önceden izin almayla bedel alınabilmektedir (kazılar için geçerlidir). Peki, tarihi eseri elimizde tutabilir miyiz? Bunun için bütün dünyada olan koleksiyoner belgesine sahip olmak gerekmektedir. Koleksiyonerler de tarihi eseri müzeye kayıt ettirmek şartıyla ellerinde tutabilirler ama asla satmalarına müsaade edilmez. Özel müzelerin de kurulmasındaki altyapı buna bağlıdır. Siz de belgeli bir koleksiyonerseniz bir gün kendi adınıza müze açabilirsiniz.
Koleksiyon nedir ve kimler koleksiyoncudur?
Yukarıda belirttiğimiz belgeli koleksiyoner olma dışında birçok gerçek manada koleksiyoner vardır. Peki, bunlar kimlerdir? Koleksiyon bir şeyi biriktirmekle başlıyor. Fakat her şeyi toplayan herkesi de koleksiyoner kabul etmek de bana yanlış geliyor. Örneklemek gerekirse pul, eski para toplamak gibi hobileri olanlara da temele baktığımız da koleksiyoner demek gerekiyor. Bana göre değerli nadir pul veya para toplayana koleksiyoner demek daha doğru. Toplum tarafından saygın olarak kabul edilen koleksiyonerler genelde tablo, çok nadir tarihi eser ya da antika toplayanlar olarak görülmektedir. Belli bir eşya türünü toplamaya başlamak da koleksiyonerliğe giden yol olarak kabul edilmeli. Bu nedenle peçete, parfüm şişesi, fotoğraf makinesi, kamera ya da benzer eşyaları toplamaya başlayan insanların da bir gün elindeki topladığı eşyaların nadir olacağı kesindir. Her tür eşya zamanla yaşamın içinde kaybolmaktadır. Ve nadir kalmaktadır. Son olarak bilmeyenler için pey, açık artırmada satılan ürünü satın almak için artırma miktarınızı gösteren terimdir. Açık artırma da, bir ürünün, eşyanın en yüksek ücreti verip alınmasıyla sonuçlanan satış sistemidir. Günümüz de birçok müzayede evi, mezat yapan yerler olmakla birlikte online müzayede ve mezatlardan da alışveriş yapabilir, koleksiyoner olma yolunda ilk adımınızı bu şekilde atabilirsiniz. Satın aldığınız eserleri, eşyaları sağlıklı, güzel günlerde sergileyin.
